Witam Was w niedzielne popołudnie i zapraszam na kolejny wpis z serii Gramatyka Niemieckiego Języka. Tym razem trochę sobie “porozkazujemy”  😉 Tryb rozkazujący (Imperativ) w języku niemieckim to naprawdę nic trudnego. Przekonajcie się sami 🙂

Lektion 7

Thema: Der Imperativ.

(Tryb rozkazujący.)

Co to jest właściwie ten tryb rozkazujący?

Jak sama nazwa wskazuje służy do wyrażania rozkazu, ale nie tylko. Słowo “rozkaz” kojarzy nam się zazwyczaj z tym, że musimy coś bezwarunkowo wykonać lub czegoś zaniechać. W przypadku trybu rozkazującego możemy również wzywać kogoś do wykonania jakiejś czynności lub skierować do niego prośbę.

Jak tworzy się formy trybu rozkazującego?

W zależności od tego, do kogo kierujemy rozkaz, polecenie lub prośbę stosujemy odpowiednią zasadę tworzenia formy trybu rozkazującego:

Forma trybu rozkazującego dla 2 osoby liczby pojedynczej.

Przy większości czasowników odmieniamy czasownik w czasie teraźniejszym (dla 2. osoby) i odrzucamy zaimek osobowy du wraz z końcówką -st.

kommen (przychodzić) → du kommst  → komm! (przyjdź!)
geben (dawać) → du gibst → gib! (daj!)

Czasami zdarza się tak, że forma trybu rozkazującego dla 2. osoby liczby pojedynczej ma końcówkę -e

warten (czekać) → du wartest  → warte! (czekaj!)
zeichnen (rysować) →  du zeichnest → zeichne! (rysuj!)

(Dzieje się tak, gdy temat kończy się na -t, -d, -ig, -m, -n)

Czasowniki, które przy odmianie w czasie teraźniejszym otrzymują przegłos, tracą go przy tworzeniu formy trybu rozkazującego:

fahren (jechać) → du fährst → fahr! (jedź!)
laufen (biegać) → du läufst → lauf! (biegnij!)

Formy trybu rozkazującego dla 2. osoby liczby mnogiej.

Odmieniamy czasownik w czasie teraźniejszym (dla 2. osoby) i odrzucamy tylko zaimek osobowy ihr.

kommen (przychodzić) → ihr kommt → kommt! (przyjdźcie!)
geben (dawać) → ihr gebt → gebt! (dajcie!)
warten (czekać) → ihr wartet → wartet! (czekajcie!)
zeichnen (rysować) →  ihr zeichnet→ zeichnet! (rysujcie!)
fahren (jechać) → ihr  fahrt→ fahrt! (jedźcie!)
laufen (biegać) →ihr lauft→ lauft! (biegnijcie!)

Formy trybu rozkazującego dla 3. osoby liczby mnogiej (tzw. forma grzecznościowa).

Wystarczy przestawić zaimek osobowy z odmienioną formą czasownika w czasie teraźniejszym.

kommen (przychodzić) → Sie kommen → kommen Sie! (niech pan/pani (państwo przyjdą) przyjdzie! proszę przyjść!)
geben (dawać) → Sie geben→ geben Sie! (proszę dać!)
warten (czekać) → Sie warten → warten Sie! (proszę czekać!)
zeichnen (rysować) →  Sie zeichnen→ zeichnen Sie! (proszę rysować!)
fahren (jechać) → Sie fahren→ fahren Sie! (proszę jechać!)
laufen (biegać) →Sie laufen→ laufen Sie! (proszę  biegnąć!)

Formy trybu rozkazującego dla 1. osoby liczby mnogiej. 

Istnieje możliwość utworzenia trybu rozkazującego dla 1. osoby liczby mnogiej. Przestawiamy wówczas zaimek osobowy z odmienioną formą czasownika w czasie teraźniejszym.

kommen (przychodzić) → wir kommen → kommen wir! (przyjdźmy!)
geben (dawać) → wir geben→ geben wir! (dajmy!)
…

Forma trybu rozkazującego dla czasownika “sein”.

Czasownik posiłkowy “sein” tworzy tryb rozkazujący odrębnie:

2. osoba liczby pojedynczej → sei! (bądź!)
2. osoba liczby mnogiej → seid! (bądźcie!)
forma grzecznościowa → seien Sie! (niech pan/pani będzie, niech państwo będą)