Witam Was serdecznie po dłuższej przerwie… Na dobry początek kolejna lekcja gramatyki. Tym razem zajmiemy się czasownikami rozdzielnie i nierozdzielnie złożonymi (trennbare und untrennbare Verben). Serdecznie zapraszam  :-)

Lektion 8

Thema: Trennbare und untrennbare Verben.

Czasowniki rozdzielnie i nierozdzielnie złożone.

Co to są czasowniki rozdzielnie i nierozdzielnie złożone? Jak sama nazwa wskazuje – takie, w których coś się rozdziela lub nie. Ale wszystko po kolei.

Czasowniki rozdzielnie złożone składają się z właściwego czasownika i przedrostka, który w czasie odmiany się od niego oddziela.

Odmiana czasowników regularnych

Weźmy sobie na przykład czasownik aufräumen (sprzątać)
ich räume auf (sprzątam)
du räumst auf (sprzątasz)
er räumt auf (on sprząta)
sie räumt auf (ona sprząta)
es räumt auf (ono sprząta)

wir räumen auf (sprzątamy)
ihr räumt auf (sprzątacie)
sie räumen auf (one sprzątają, oni sprzątają)
Sie räumen auf (Pan sprząta, Pani sprząta, Państwo sprzątają)

I tak właśnie wygląda odmiana czasownika rozdzielnie złożonego w czasie teraźniejszym.

Zwróćcie uwagę, że przedrostek oddziela się od czasownika i “ląduje” na końcu zdania. Dzieje się tak w przypadku nie tylko czasu teraźniejszego, ale i przeszłego Präteritum, który poznacie na kolejnych lekcjach.

Ich räume mein Zimmer auf. (Sprzątam mój pokój.) Ich räumte mein Zimmer auf. (Sprzątałam mój pokój.)

A pamiętacie czasowniki modalne?

Czasowniki te występują zazwyczaj z bezokolicznikiem innego czasownika, który stoi na końcu zdania.

Na przykład:

Ich kann singen. – Potrafię śpiewać.

Du musst lernen. – Musisz się uczyć.

Er darf tanzen. – On może tańczyć. / Wolno mu tańczyć.

Wir wollen lesen. – Chcemy czytać.

Ihr sollt trinken. – Powinniście pić.

Czasowniki rozdzielnie złożone, które występują w zdaniu z czasownikami modalnymi nie będą się rozdzielać.↓

Du musst dein Zimmer räumst auf.  Du musst dein Zimmer aufräumen. (Musisz posprzątać twój pokój.)

Występują one wtedy w formie bezokolicznika.↑

Jak rozpoznać, że mamy do czynienia z czasownikami rozdzielnie złożonymi?

Oczywiście po przedrostkach. Do najczęściej używanych należą:

ab- , an-, auf-, aus-, ein-, mit-, um-, zu-, zurück-,

Beispiele(przykłady):

abfahren → Der Zug fährt gleich ab. (Pociąg zaraz odjeżdża.) [fahren – czasownik nieregularny]
ankommen → Ich komme um 10 Uhr an. (Przyjeżdżam o 10.)
aufmachen → Der Junge macht die Tür auf. (Chłopiec otwiera drzwi.)
ausgehen → Wir gehen aus. (Wychodzimy.)
einschlafen → Sie schlafen ein. (Oni zasypiają.) [schlafen – czasownik nieregularny]
mitnehmen → Er nimmt das Buch mit. (On bierze tę książkę ze sobą.) [nehmen – czasownik nieregularny]
umziehen → Ich ziehe nach Berlin um. (Przeprowadzam się do Berlina.)
zumachen → Sie macht das Fenster zu. (Ona zamyka okno.)
zurückkommen → Wir kommen zurück. (Wracamy.)

Czasowniki nierozdzielnie złożone składają się z właściwego czasownika i przedrostka, który w czasie odmiany się od niego nie oddziela.

Posiadają one przedrostki typu:

be-, ge-, emp-, ent-, er-, miss-, ver-, zer-,

Weźmy sobie na przykład czasownik besuchen (odwiedzać)
ich besuche (odwiedzam)
du besuchst (odwiedzasz)
er besucht (on odwiedza)
sie besucht(ona odwiedza)
es besucht (ono odwiedza)

wir besuchen (odwiedzamy)
ihr besucht (odwiedzacie)
sie besuchen(one odwiedzają, oni odwiedzają)
Sie besuchen (Pan odwiedza, Pani odwiedza, Państwo odwiedzają)

Zauważacie, że właściwym czasownikiem jest tutaj suchen, który oznacza szukać. W połączeniu z przedrostkiem be- ma zupełnie inne znaczenie – odwiedzać.

A teraz kilka innych przykładów czasowników nierozdzielnie złożonych:

bekommen → Er bekommt ein Geschenk. (On otrzymuje prezent.)
gefallen → Das gefällt mir. (To mi się podoba.) [fallen – czasownik nieregularny]
empfehlen →Sie empfehlen uns das Buch. (Oni polecają nam tę książkę.) [fehlen – czasownik nieregularny]
entstehen → Hier entsteht ein neues Geschäft. (Tutaj powstaje jakiś nowy sklep.)
erklären → Die Lehrerin erklärt dem Schüler eine Aufgabe. (Nauczycielka wyjaśnia uczniowi zadanie.)
missachten → Sie missachtet die Warnung. (Ona lekceważy ostrzeżenie.)
verstehen → Ich verstehe. (Rozumiem.)
zerstören → Er zerstört alles. (On wszystko niszczy.)