Witam Was serdecznie i zapraszam na drugą część wpisu gramatycznego – Rodzajniki w języku niemieckim. Mam nadzieję, że opanowaliście już podstawowe wiadomości zawarte w pierwszym poście. Jeśli nie mieliście jeszcze okazji, aby go przeczytać, zajrzyjcie tutaj.

Lektion 11

Thema: Deutsche Artikel.

Rodzajniki w języku niemieckim.

Zanim przejdziemy do naszego dzisiejszego zestawienia – kiedy używamy rodzajników określonych, nieokreślonych i zerowych, przypomnijmy sobie ostatni punkt poprzedniego wpisu:

RODZAJNIK NIEOKREŚLONY

• używamy go przed rzeczownikiem, który jak sama nazwa wskazuje, oznacza osobę lub rzecz nieokreśloną (‘jakiś’, ‘jeden’)

Das ist ein Mann. –  To jest mężczyzna. (w domyśle jakiś, jeden z wielu mężczyzn)
Das ist eine Frau. – To jest kobieta. (-//-)
Das ist ein Kind. – To jest dziecko. (-//-)

  RODZAJNIK  OKREŚLONY

• używamy go przed rzeczownikiem, który oznacza osobę lub rzecz określoną,  znaną lub wcześniej wymienioną

Der Mann ist groß. – (Ten) Mężczyzna jest wysoki. 
Die Frau schläft. – (Ta) Kobieta śpi. 
Das Kind ist klein. – (To) Dziecko jest małe. 

Moglibyśmy te zdania ze sobą zestawić:

Das ist ein Mann. Der Mann ist groß.
Das ist eine Frau. Die Frau schläft.
Das ist ein Kind. Das Kind ist klein.

Bez “porządnego” przyswojenia sobie tych wiadomości, ciężko Wam będzie ruszyć dalej. Dlatego zanim sięgniecie po dzisiejszą porcję wiedzy, spędźcie trochę czasu nad tym punktem i poszukajcie w tekstach, ćwiczeniach przykładów użycia rodzajników określonych i nieokreślonych, które będą potwierdzać tę zasadę.

Kiedy jeszcze powinniśmy wybrać

RODZAJNIK NIEOKREŚLONY?

• przed rzeczownikiem, który w zdaniu jest orzecznikiem (to nic skomplikowanego, spójrzcie na przykłady)

Deutschland ist ein Land. (Niemcy są krajem.)
Die Rose ist  eine Blume. (Róża jest kwiatem.)
Der Hund ist  ein Tier. (Pies jest zwierzęciem.)

Dlaczego użyliśmy na początku rodzajnika określonego (die Rose i der Hund)?
To są konkretne, określone obiekty. Nie mamy tutaj na myśli, że “jakaś” róża jest kwiatem lub “jakiś” pies jest zwierzęciem.
Dlaczego przy Deutschland nie ma rodzajnika?
Przed nazwami krajów, miast, części świata (od tej reguły istnieją odstępstwa) nie używamy rodzajnika – rodzajnik zerowy.
A w drugiej części za każdym razem zastosowaliśmy rodzajniki nieokreślone, ponieważ rzeczowniki Land, Blume, Tier pełnią w tych zdaniach funkcję orzecznika.

• przed rzeczownikiem, który występuje po wyrażeniu es gibt (jest/są/znajduje się/znajdują się)

Es gibt hier ein Bild. (Tutaj jest obraz.)
In dieser Stadt gibt es eine Apotheke. (W mieście jest apteka.)

Wtajemniczonym przypominam, że po es gibt rzeczownik występuje w bierniku. Pozostałych zapraszam do zaglądania na nasz blog niemiecka-inspiracja.pl, ponieważ prędzej czy później będziemy o tym mówić.

• w porównaniach

Er benimmt sich wie ein Kind. (On zachowuje się jak dziecko.)
Das Mädchen singt wie eine Sängerin. (Dziewczynka śpiewa jak piosenkarka.)

Przed Mädchen postawiliśmy rodzajnik określony das, ponieważ mówimy o konkretnej dziewczynce, która śpiewa jak piosenkarka.

Kiedy powinniśmy wybrać

RODZAJNIK OKREŚLONY?

• przed rzeczownikiem, który poprzedzony jest przymiotnikiem w stopniu najwyższym lub liczebnikiem porządkowym (to tylko tak strasznie brzmi  😀 )

Sie ist die beste Schülerin. (Ona jest najlepszą uczennicą).
Das ist das erste Buch. (To jest pierwsza książka.)

Jeśli nie potraficie jeszcze stopniować przymiotników i nie znacie liczebników porządkowych, ta zasada może wydać Wam się nieco skomplikowana. Ale spokojnie. Na wszystko przyjdzie czas.

• przed nazwami krajów i krain geograficznych w rodzaju męskim i żeńskim lub takich, które występują tylko w liczbie mnogiej 

Aby było je łatwiej zapamiętać, podzielimy je od razu na te z “die“(rodzaj żeński i liczba mnoga) i “der” (rodzaj męski)

der Irak, der Sudan, der Libanon

die Slowakei, die Türkei, die Schweiz, die Bundesrepublik Deutschland (die BRD), die Mongolei, die Ukraine, die Krim, 

die Vereinigten Staaten (die USA), die Niederlande

• przed nazwiskami, imionami, nazwami miast, państw oraz części świata, ale tylko wtedy, gdy występują one z przydawką

Der alte Nowak wohnt hier. (Stary Nowak mieszka tutaj.)
Die schöne Julia ist meine Frau. (Piękna Julia jest moją żoną.)

Zdarza się w języku potocznym tak, że imiona i nazwiska występują z rodzajnikiem określonym nawet bez przydawki:
Der Nowak wohnt hier. Die Julia ist meine Frau.

• przed nazwami gór, rzek i mórz

Die Zugspitze ist der höchste Berg in Deutschland. (Zugspitze jest najwyższym szczytem w Niemczech.)

Tutaj mamy zastosowane dwie zasady. Druga dotyczy przymiotnika w stopniu najwyższym – der höchste Berg.

• przed rzeczownikami, które uważane są za jedyne na świecie

der Mond (księżyc),
die Sonne (słońce),
der Kosmos, das Weltall (kosmos),
die Welt (świat),
die Luft (powietrze),

I pozostaje nam jeszcze kwestia rodzajnika zerowego…
Ale żeby nie było to dla Was zbyt obciążające, zapraszam Was na oddzielny wpis – Rodzajnik zerowy w języku niemieckim.

Owocnej nauki i do zobaczenia niebawem.